vrijdag 17 januari 2014

Stolperen in Schiedam



Het was april vorig jaar. Ronald en ik waren in Madrid. In een van de musea die we daar bezochten was een (tijdelijke) expositie over de Tweede Wereldoorlog. Met onder andere een film over concentratiekampen. Vol met nietsverhullende beelden van de gruwelijkheden die daar plaatsvonden. 


Mijn vader was een kind van die oorlog. Geboren in 1933 heeft hij bewust de bezetting en de gevolgen daarvan in Schiedam meegemaakt. Ieder jaar (vooral  rond de Dodenherdenking) vertelde hij over deze tijd. Hoe hij, net als de beelden die je nog weleens op TV voorbij ziet komen, met een lepel vuilnisbakken uitschraapte om aan eten te komen. Verhalen die ik als puber beleefd aanhoorde, maar die pas later echt tot mij doordrongen.


Twee jaar voor zijn overlijden speelde ik een rol in "Verduisterd". De SCHATproductie die gebaseerd was op gebeurtenissen in Schiedam tijdens de bezetting. In deze productie werd de grote razzia nagespeeld waarbij ook zijn vader, dus mijn opa, is weggevoerd. Mijn opa heeft het geluk gehad tijdens zijn arbeitseinsatz in Duitsland te kunnen ontsnappen en te kunnen terugkeren naar Schiedam. Een geluk dat lang niet iedereen had.

Het naspelen van die razzia bracht bij mijn vader beelden terug van mijn opa, die zich tevergeefs probeerde te verstoppen voor de bezetter.

Sinds mijn vaders overlijden in 1997 sta ik (ook een beetje uit zijn naam) bewuster stil bij deze periode en probeer ik mijn eigen kinderen ervan bewust te maken. Voor hen is het immers echt een periode die ver van hun bed is. En ik wil niet dat vergeten wordt wat er gebeurd is. Zeker niet als over een jaar of twintig de generatie die de oorlog nog net heeft meegemaakt gestorven is.


En dat brengt mij terug naar Madrid: op de expositie werd ook aandacht besteed aan "Stolpersteine". Voor mij een tot dan toe onbekend begrip.

Stolpersteine is een project van Gunter Demnig, een Duitse kunstenaar. In de jaren 90 is hij (eerst illegaal) begonnen met het plaatsen van stenen voor de huizen van mensen die in de Tweede Wereldoorlog door de bezetter zijn weggevoerd.
Op iedere steen staat een naam van een bewoner van het huis waarvoor deze geplaatst is.
"Stolpersteine" laat zich vertalen als "Struikelstenen". Je "struikelt" dus min of meer over de geschiedenis die direct verbonden is met de plaats waarop de steen gelegd is.

Ik vond het direct een geweldig idee! Via Google kwam ik erachter dat ook in Nederland op allerlei plaatsen al Stolpersteine lagen. Zelfs heel dichtbij, in Rotterdam. Op de een of andere manier was mij dat ontgaan.
Mijn woonplaats Schiedam ontbrak alleen nog op de lijst! Vanaf dat moment was ik vastbesloten daar verandering in aan te brengen.

De manier waarop ik dat wilde doen lag voor mij voor de hand. Binnen D66 Schiedam waren we net begonnen met het schrijven van het verkiezingsprogramma voor de komende gemeenteraadsverkiezingen. Een mooi platform om aandacht te vragen voor Stolpersteine in Schiedam.
Al snel stond er dus een passage over de Struikelstenen in het conceptprogramma.

Tot.......ik in augustus ineens melding kreeg van de facebookpagina van Stichting Stolpersteine Schiedam! Er bleek dus nog iemand in mijn stad te zijn die steentjes wilden gaan leggen!
Die persoon is mw Holmer-Cornelissen, die samen met zoon Rob actief begonnen is Stolpersteine in Schiedam te realiseren.

Met veel plezier heb ik de passage uit het verkiezingsprogramma via een druk op de "delete"knop verwijderd. Niet meer nodig!
De familie Holmer kwam ik inmiddels op allerlei manieren tegen, de Stolpersteine promotend en fondsen wervend.
Onder andere in dit interview op het Schiedamse Pop-upTV.

Naar aanleiding van dit interview besloot ik letterlijk mijn steentje bij te dragen en heb ik geld overgemaakt naar de stichting.

Inmiddels is bekend geworden dat op 11 april a.s. op de Hoogstraat in Schiedam de eerste 11 Stolpersteine geplaatst en onthuld gaan worden.
Iets waar ik echt enorm dankbaar voor ben. Laten we vooral dit stuk geschiedenis niet vergeten. Laten we er vooral af en toe over struikelen en er hopelijk iets van leren.